Wypalenie zawodowe to złożony proces, który może dotknąć każdego z nas, zwłaszcza w zawodach wymagających intensywnego zaangażowania emocjonalnego takich jak np. lekarz, ratownik medyczny, nauczyciel itd. Kiedy już nas dotknie, znacząco pogarsza nasz dobrostan życiowy. Proces ten nie zadziewa się jednak z dnia na dzień.

Etapy wypalenia zawodowego

Wg. Amercian Psychology Association wyróżniamy pięć etapów wypalenia zawodowego.

1. Etap wypalenia zawodowego – Miesiąc miodowy (honeymoon)

Na początku nowej pracy czujemy ekscytację i entuzjazm. Wierzymy, że możemy zdziałać naprawdę bardzo wiele. Np. jako lekarz rozpoczynający praktykę z zapałem angażujemy się w ochronę życia pacjentów, a będąc nauczycielem z pasją planujemy inspirujące lekcje dla dzieci. W tym miejscu czujemy duży entuzjazm, niewyczerpane pokłady energii i mamy nieskłamaną wiarę, że poprzez nasza pracę zmieniamy świat na lepsze.

2. Przebudzenie (awaking)

Z czasem idealistyczne wyobrażenia o naszej pracy zderzają się z rzeczywistością. Zaczynami patrzeć na swoją pracę i zawód bardziej krytycznie.

Lekarz zauważa biurokrację i ograniczenia systemu ochrony zdrowia, które utrudniają efektywną pomoc pacjentom. Nauczyciel styka się z demotywacją uczniów i presją ze strony rodziców oraz administracji. Pojawia się pierwsze zmęczenie i frustracja.​ W tym momencie nie chcemy jeszcze porzucić naszych idealistycznych wyobrażeń o pracy. Zamiast tego angażujemy się w nią bardziej i bardziej…

3. Szorstkość (brownout)

Stres i przeciążenie zaczynają dominować. Wykonywanie obowiązków wymaga od nas coraz większego nakładu sił. Pojawiają się również problemy w kontaktach z innymi.

Lekarz, który pracuje wiele godzin, z czasem traci empatię wobec pacjentów i zaczyna traktować ich rutynowo. Nauczyciel staje się mniej cierpliwy, odczuwa irytację wobec uczniów i zaczyna unikać dodatkowych obowiązków.

Czujemy się coraz bardziej nierozumiani przez innych, osamotnieni a nasze relacje służbowe są coraz trudniejsze. Nasze ciało zaczyna wysyłać alarmujące sygnały: niewyjaśnione bóle, np. migrenowe, żołądka, brak energii, częste przeziębienia itd.

4. Wypalenie pełnoobjawowe (full scale burnout)

To moment, gdy zmęczenie staje się chroniczne, a motywacja zanika. Pojawia się w nas tendencja izolacyjna. Coraz bardziej wycofujemy się lub unikamy kontaktów z współpracownikami jak i klientami.

Lekarz może zacząć odczuwać obojętność wobec pacjentów, co zwiększa ryzyko popełnienia błędów medycznych. Nauczyciel może popaść w apatię i prowadzić lekcje bez zaangażowania. Coraz częściej myślimy o rezygnacji z zawodu. Czym dłużej trwamy w tej fazie, tym większe odczuwamy odrętwienie psychiczne i zobojętnienie na problemy zawodowe i prywatne.

5. Odradzanie się (phoenix phennomenom)

To etap, w którym, dzięki wsparciu i refleksji, możliwy jest powrót do równowagi. Niezbędna często jest tu profesjonalna pomoc. Zależnie od intensywności doświadczanego kryzysu możemy potrzebować wsparcia psychiatry, psychoterapeuty lub wykwalifikowanego coacha.

Aby mieć pewność jakiej potrzebujesz pomocy, na pierwszej konsultacji coachingowej wykonujemy m.in. test opracowany przez badaczkę wypalenia Christinę Maslach, który pozwala określić głębokość wypalenia.

Dzięki podjęciu współpracy możesz na nowo odkryć aspekty pracy, które będą dla Ciebie satysfakcjonujące. Zweryfikujesz też swoje przekonania oraz nastawienie do pracy. Wypracujesz również postawę, która pomoże Ci dbać o swój dobrostan.

Pamiętaj, że wypalenie zawodowe nie jest oznaką słabości, lecz sygnałem, że czas zatroszczyć się o siebie. Świadome działania mogą pomóc odzyskać satysfakcję z pracy i cieszyć się życiem zawodowym na nowo.​

Agnieszka Rapak

Holistyczny Coach Odzyskiwania Siebie, Coach Antywypaleniowy, Członek World Association for Positive and Transcultural Psychotherapy  (WAPP), Licencjonowany Konsultant Odporności Psychicznej MTQ i Psychoterapii Pozytywnej, praktyk Mindfulness i Compassion Living, pasjonat psychosomatyki, trener mentalny pewności siebie i wykładowca.

Pomogę Ci odzyskać skrzydła po wypaleniu zawodowym i turbulencjach życiowych.

Sesje coachingowe, psychoterapeutyczne prowadzę Online oraz we Wrocławiu i  Zgorzelcu.